تولید نشاء

سبزیجات حاصل از نشا را می توان زودتر از آنهایی که از دانه روئیده اند، برداشت نمود. پرورش دهندگانی که از نشا استفاده می کنند، می توانند از بازارهای اول فصل بهرمند شوند و زمان لازم برای تولید یک محصول را کاهش دهند که به آن ها این اجازه را می دهد تا کشت دوم و سوم را در طی یک فصل رشد تولید نمایند. نشاهایی که در گلخانه پرورش می یابند را می توان بطور موثری در مقابل تنش محیطی، عوامل بیماریزا و آفات حشره ای حفظ نمود. نشاها می توانند به پرورش دهندگان اجازه دهند تا ملاک های نزدیک به واقعیت، شکل دهی مطلوب و سن فیزیولوژیکی یکسان گیاهان را در داخل بلوک های مزرعه ایجاد نمایند.

درصورتیکه قیمت دانه بالا باشد، ممکن است استفاده از نشا، هزینۀ ایجاد یک کشت سبزی را کاهش دهد، چرا که بذر کمتری استفاده می شود و نیاز به تنک کردن و وجین زودهنگام را برطرف می کند. همچنین، نشاها اجازه می دهند تا از کود و آب آبیاری استفادۀ موثرتری در طی مراحل اولیۀ رشد شود.

نشاکاری، هم نیروی کار و هم سرمایۀ بیشتری را طلب می کند. تولید موفق نشا نیازمند ابزار پرورشی ضد عفونی شده، کنترل دما و نور، مدیریت کارآمد آفات و امراض، و اقدامات بهداشتی مناسب است.

سازگاری گیاه

موقعیکه گیاهچه ها از گلخانه به مزرعه منتقل می شوند، دچار “شک نشا” (یک رکود رشد) می شوند. اینکه، یک گیاه با چه سرعتی بر این شک غلبه کند و خود را با زمین وفق دهد، بستگی دارد به نوع گیاه، شرایط محیطی، کیفیت نشاهای تولید شده، آماده سازی زمین، و رفتاری که در طی فرآیند نشاکاری با آن می شود.

انواع گیاهان مختلف، تفاوت زیادی در وفق پذیری با نشا کاری دارند. وفق پذیری یک گیاه برای نشا کاری با توجه به سرعتی که ریشه های آسیب دیدۀ آن در طی نشا کاری، مجدداً ریشه بزنند و اینکه گیاه به رشد متعارف برسد؛ تعیین می شود. انواع سبزیجاتی که با نشا کاری بخوبی وفق می پذیرند از این قراراند: گوجه فرنگی، کاهو، کلم پیچ، کلم های دگمه ای و کلم سیاه.

کرفس، پیاز، فلفل، بادنجان و گل کلم وفق پذیری متوسطی با نشاکاری دارند. اما نشاکاری آنها موفق است. کدوئیان، لگوم ها و ذرت شیرین ریشه زایی مجدد بسیار کندی دارند اما درصورتیکه مزاحمت ریشه حداقل باشد، نشا کاری موفق است. بعنوان مثال، هندوانۀ بی دانه یکی از کدوئیانی است که سالانه در هزاران ایکر نشا می شود. محصولات نشایی راست ریشه از قبیل انواع شلغم، چغندر و هویج معمولاً منجر به تغییر شکل طبیعی ریشه و عوارض ناخوشایند گسترش ریشه می شوند.

صدمات ریشه ای نشا

درصورتیکه نشاها در پشته ها، جعبه های کاشت، ظروف تخت، یا سینی های جداگانه پرورش داده شوند، در طی برداشتن گیاهان از ظرف یا خاک، برخی از ریشه ها آسیب می بینند. نشاهایی که از طریق اقدامات ذیل تولید می شوند، شک نشا کمتری را تجربه کرده و سریعتر تثبیت می شوند:

· گیاهانی که فاصلۀ زیادی از هم دارند و عمیق کشت می شوند با رقابت کمتری مواجه باشند.

· گیاهان بطور انفرادی پرورش یابند تا از پیچیدن ریشه در گیاهان مجاور هم جلوگیری شود.

· نشاهای تولیدی باید در موقع نشا کاری با خاک ریشه، تماس داشته باشند.

· گیاهچه ها باید تا سن مطلوبشان برای نشا کاری، رشد یابند.

· از هرس نمودن یا خشک کردن اندام های هوایی یا ریشه اجتناب شود.

درصورتیکه نشا های ریشه- لخت از خاک کشیده شوند و همچنین درصورتیکه ریشه ها عمداً هرس شوند، بیشترین صدمه [به آنها] وارد می شود. سیستم های تولید نشا سینی انفرادی، بهم ریختگی تماس ریشه با خاک را به حداقل می رساند. اما برخی صدمات در صورتی رخ می دهند که گیاهان از سینی ها کشیده شوند. کمترین صدمات، با ظروف فشردۀ تورب (گلدان های توربی) رخ می دهد. چراکه ظروف گیاهچه هم همراه نشا در زمین کشت می شود.

ظروف نشا

سال ها پیش، نشاها در گلدان های سفالی، دانه های تورب یا گلدان های توربی تولید می شدند. امروزه اغلب نشاها در سینی های polystyrene یا پلاستیکی پرورش می یابند. اغلب این سینی ها دارای حجره هایی به شکل مخروط یا هرم معکوس هستند که به سمت کف باریک می شود. سینی هایی با حجره های ۱.۵ اینچ معمولاً دارای ۱۲۸ حجره در هر سینی بوده و سینی هایی با حجره های ۲.۵ اینچ، تقریباً ۷۲ حجره در هر سینی دارند. حجره های کوچکتر، هزینه های تولید و اندازۀ نشا را کاهش می دهند؛ اما از آنجا که نشای حاصل از حجرۀ کوچک، ترتیب ریشه ای بسیار کوچکتری دارد؛ بخش اعظمی از ارتباط ریشه- خاک در موقع کشیدن، بهم می ریزد. حجره های کوچک همچنین زود رسی و کیفیت نشا را کاهش می دهند. وفق پذیری گیاه با نشا کاری و توانایی آن برای بازگشت سریع به رشد متعارف در زمین، توجهات مهمی در موقع تعیین مطلوب ترین اندازۀ حجره هستند.

از آنجا که سینی های نشا، مجدداً مورد استفاده قرار می گیرند؛ می باید پس از هر بار مصرف، تمیز شده تا از شیوع امراض جلوگیری شود. ظروف را می توان با بخار یا محلول های بهداشتی ضد عفونی کرد. درصورتیکه شستشوی بهداشتی بطور ناقصی سینی ها را تمیز کند یا اینکه ظروف پس از شستشو کاملاً هوادهی نشده باشند؛ مشکلات رخ می دهند. باید سینی ها را پس از مصرف تمیز کرد و شست تا هیچ مخلوط کشتی در سینی ها باقی نماند. سپس باید سینی ها را بخار دهی نمود یا بوسیلۀ یک محلول بهداشتی توصیه شد، تمیز شوند. نمایندۀ امر کشاورزی شما یا یک مشاور مجاز کنترل آفات می تواند در مورد موادی که در کشور شما برای تمیز کردن سینی های نشا توصیه می شوند؛ تجویز انجام دهد. پس از امور تمیز نمودن، سینی ها را با آب خالص بشوئید و اجازه دهید تا سینی ها هوا خشک شوند تا از انتقال هر گونه مواد بهداشتی که ممکن است منجر به سمی شدن کشت های بعدی شود، جلوگیری شود. تعبیه های پلاستیکی یکبار مصرف موجود برای بعضی سینی های polystyrene درز های ناشی از تمیز کردن با بخار را پوشش می دهند، عمر سینی را افزایش داده و برداشتن گیاهان را راحت تر می کنند.

مخلوط کشت

یک مخلوط کشت برای انجام سه کار مورد استفاده قرار می گیرد: برای گیاه پشتیبانی ایجاد می کند، آب و مواد غذایی را حفظ می کند، و به ریشه اجازه می دهد تا گاز ها مبادله شوند. در انتخاب یک مخلوط کشت، چگالی حجمی و پتانسیل تهویه بسیار مورد اهمیت قرار می گیرد. با افزایش اندازۀ ذرات مخلوط، افزایش اندازۀ حجرۀ سینی و کنترل دقیق روابط آب- خاک، می توان تهویۀ ریشه را افزایش داد.

لازم است که مخلوط کشت گلخانه عاری از هر گونه تخم حشرات، عوامل بیماری زا، نماتد ها و علف های هرز شود. اغلب مخلوط های تجاری نشا از پیش ضد عفونی شده اند. اجزای اصلی مخلوط های پرورش، معمولاً پیت موس اسفناگوم، پرلیت، ورمیکولیت و یک عامل مرطوب کننده هستند. دیگر اجزایی که ممکن است وجود داشته باشند؛ شن شسته، پوست فرآوری شدۀ درخت، کود گیاهی و دیگر ذرات جامد زنده را در بر می گیرد. اغلب مخلوط های تجاری نشا بصورت دانه های ریزی درآمده اند تا پر کردن حجره های کوچک را تسهیل بخشیده و جوانه زنی بذر مناسب باشد. مخلوط های مورد استفاده برای بستر سازی گیاهان یا خاک گلدانی، معمولاً درشت بافت هستند. مخلوطی را انتخاب کنید که به خوبی زهکشی شود و تهویۀ کافی برای رشد موفق ریشه ر فراهم آورد. اما ظرفیت نگهداری آبی آن تصحیح شده باشد.

ممکن است مخلوط های تجاری غنی از عناصر غذایی راه انداز و یا از آن فقیر آن باشند. مخلوط هایی که کود های کند آزاد شونده دارند؛ حق انتخاب پرورش دهنده را مبنی بر رشد کند گیاه با مضایقه کردن مواد غذایی از بین می برند. از خاک های مزرعه ای برای افزایش یا اصلاح مخلوط های ضد عفونی شدۀ کشت استفاده نکنید. این خاک، معمولاً زهکشی ضعیفی دارد و اغلب، آلوده به عوامل بیماری زا و تخم علف هرز می باشد. هیچ مخلوط کشتی بطور منفرد برای تمامی موقعیت ها، از همه بهتر نیست.

روش های تولید نشا

سه روشی که برای تولید نشا مورد استفادۀ پرورش دهندگان سبزی در کالیفرنیا مورد استفاده قرار می گیرد بدین قرار اند: نشاهای مظروف پرورش گلخانه ای، تولید زمینی نشا با پوشش های ردیفی و بسترهای گرم، و تولید مزرعه ای نشا در زمین باز.

گلخانه ای: تولید نشاهای مظروف گلخانه ای متداول ترین و موفق ترین روش نشا کاری مورد استفاده در کالیفرنیا می باشد. این روش معمولاً شامل استفاده از ریل های T آلومینیمی است (شکل آنها در برش عرضی، بصورت T معکوس است). این ریل ها به دقت فاصله داده شده اند تا لبه های سینی های نشا را در گلخانه، نگه دارند. سینی ها بطور دستی یا ماشینی با مخلوط کشت، پر می شوند. بذور بطور دستی یا توسط ماشین های بذر کار خلأئی که یک عدد بذر را در هر حجرۀ سینی قرار می دهند. در تمیزی دستان و ابزارآلات مورد استفاده در تولید نشا و کشت باید دقت نمود.

زمینی: بسترهای گرم. سابقاً، تولید زمینی نشا از بسترهای گرم برای تولید نشا (قلمه) های سیب زمینی شیرین استفاده می کرده اند. یک گودال کنده شده و با مواد آلی در حال تجزیه ای که گرما تولید می کند؛ پر می شود. مادۀآلی با لایۀ نرمی از خاک پوشانده می شود. سیب زمینی های شیرین بدقت بر روی لایۀ نرم خاکی قرار می گیرند که موادآلی را می پوشاند و از خاک اضافی برای پوشاندن سیب زمینی های شیرین و پر کردن گودال استفاده می شود. از تونل های پلاستیکی برای پوشاندن بسترها استفاده می شود. تقریباً ۵۰۰ پوند سیب زمینی شیرین با اندازۀ متوسط قلمه های کافی برای ۱ ایکر را تولید می کند.

زمینی: زمین. تولید نشاهای ریشه لخت در تولید سبزیجات توصیه نمی شود. مزایای نشاهای گلخانه ای پرورش داده شده در ظرف به مطلوبیت بیشتر و بهبود محصول دهی کلی بر هزینۀ افزوده تولیدشان غالب می شود. نشاهای ریشه لخت تولید شده در زمین کم هزینه تر از نشاهای پرورش داده شده در ظرف هستند. اما نشاهای ریشه لخت به این خوبی، مجدداً تثبیت نمی شوند.

تولید نشاهای ریشه لخت نیازمند محلی است که از بادهای زیاد در امان باشد و خاک بخوبی زهکشی شود و عاری از بیماری، نماتد و علف هرز باشد. بذر بر روی ردیف هایی کشت می شود که ۶ تا ۱۲ اینچ از هم فاصله داشته و فاصلۀ بین بذور بر روی ردیف با توجه به نوع گیاه از ۱ تا ۵ اینچ متغیر است. آبیاری بارانی و پوشش های ردیفی شناور برای حفاظت از سرمازدگی، مورد استفاده قرار می گیرند. نشاهای ریشه لخت پیش از برداشت از بسترهای خزانه زیر برشی می شوند. زیر برش کردن و جابجایی های متعدد، تارهای کشندۀ ریشه را پاره کرده، گیاهان جوان را زخمی می کند و امراض را گسترش می دهد.

آبیاری و کود دهی

آبیاری و کود دهی مناسب، در کنار هم، نشاهای سالم و خوش فرمی را تولید می کند که بلافاصله پس از نشا کاری مجدداً مستقر می شوند. بکارگیری بیش از حد آب و کود، گیاهانی درشت و سست تولید می کند که در معرض امراض و آفات حشره ای هستند. استرس های آبی و غذایی، روش های مهمی هستند که بمنظور تغییر اندازه، شکل و سرعت رشد نشا و سخت شدن گیاهچه ها؛ قبل از نشا کاری در مزرعه بکار می روند.

در گلخانه ها، کودهای قابل حل در محلول موجود مواد غذایی حل می شوند که در فرآیندی بنام کودآب دهی در آب آبیاری سنجیده می شود. اگر بذر در مخلوطی کشت شده که دارای کودهای راه انداز است؛ کودآب دهی برای ۲ تا ۳ هفته به تعویق می افتد. در غیر اینصورت، باید کودآب دهی را در مرحلۀ اول برگ های حقیقی رشد گیاه، آغاز نمود. محلول غذایی را باید تا وقتی برای سینی های نشا ادامه داد که شروع به بیرون آمدن نماید. که این، به ما این اطمینان را می دهد که سینی ها به اندازۀ کافی، از مواد غذایی دریافت کرده اند و از تشکیل نمک ها جلوگیری می کند. اغلب، محلول های غذایی ای بکار می روند که غلظت مواد غذایی لازم برای هر کودآب دهی منفرد را کاهش دهد.

در اغلب روش ها، کودآب دهی روزانه ارجحیت دارد. برای کودآب دهی روزانه با غلظت های حدود ۱۵ تا ۳۰ppm ، نیتروژن شروع کنید و درصورت لزوم، غلظت را تغییر دهید. به مرور از نسبت های بیشتر نیتروژن برای گوجه فرنگی، فلفل، و محصولات کلمی، و از نسبت های کمتر برای کدوئیان، استفاده کنید. اگر نمی توانید کودآب دهی ها را بطور روزانه انجام دهید. لیکن باید نشاها را حداقل یکبار در هفته با غلظت های حدودppm200 کود دهی کنید. فقط باید کودهای قابل حل در آب را برای ساخت محلول های غذایی، بکار برید. از ۳۰ اونس (هر اونس معادل۲۸ گرم است) نیترات آمونیوم و ۴ اونس نیترات پتاسیم در ۱۰۰ گالن آب؛ برای یک محلول غذایی استفاده کنید. که شامل ppm100 نیتروژن و پتاسیم می باشد. با ۱۰.۵ اونس کود ۱۲-۱۲-۱۲ محلول ۱۰۰ گالن آب، محلول غذایی شامل ppm100، نیتروژن، فسفر و پتاسیم می شود.

اگر کودهای کامل N-P-K از قبیل ۱۲-۱۲-۱۲ یا ۲۰-۲۰-۲۰ در کودآب دهی نشا استفاده شود. محلول موجود کودی باید قبل از مصرف در یک شیشۀ دهن گشاد تست شود. محلول موجود کودی را با آب آبیاری مخلوط کنید تا مطمئن شوید که فسفر داخل ترکیب، ته نشین نشده یا لخته نبندد. آخرین محلول کودآب دهی باید در یک آبیاری بارانی، بر روی گیاهان کمی تست شود تا مطمئن شویم که هیچ گیاه سوزی ای (آسیب رسیدن به گیاه) رخ نمی دهد.

افزایش نور و دی اکسید کربن

افزایش دی اکسید کربن و نور دهی اضافی نشان داده است که بر رشد نشا در گلخانه می افزاید. این عوامل می توانند به پرورش دهندگان کمک کنند تا نشاهای با کیفیتی تولید کنند، در حالیکه طول روز بسیار کوتاه، تولید را محدود می کند. در تولید تجاری نشا، غنی سازی CO2، فقط در عرض های شمالی جغرافیایی مزایای بالقوه ای دارد؛ چرا که گلخانه ها برای بخش مهمی از روز بسته اند. نور دهی اضافی فقط در مناطقی که برق گران نیست و حرارت حاصل از لامپ ها به کاهش هزینه های دیگر گرمایی کمک می کند؛ مفید است.

سن نشا

نشا کاری در مرحلۀ اول دانهالی، شک نشا را کاهش می دهد. بسیاری از نشاها ممکن است به یک سن فیزیولوژیکی برسند که در آن، رشد زایشی شروع می شود تا رشد رویشی. گلدهی قبل از بلوغ بسیاری از نشاهای مسن میوه زودتر می دهد. اما مقدار محصول آن را کم می کند چرا که گیاهان بسیار کوچک اند. در صورتیکه گیاهان بدون صدمه رسیدن به تماس خاک به ریشه برداشت می شوند. سینی های حجره ای نیازمند شرایط ریشه تنیده کندی هستند. نشاهای ریشه تنیده، معمولاً بسیار کندتر از نشاهای جوانتر دوباره مستقر می شوند. بعضی اوقات لازمست نشاهای گلخانه از بذوری که در جدول ۱ لیست شده اند، پرورش یابند.